Topraksız Tarım Yazı Dizisi 3 Topraksız Tarım Teknikleri Nelerdir?

 

Topraksız Tarım Teknikleri Nelerdir?

Bölümün en uzun sayfalarından biri olan topraksız tarım yazı dizisinin 3.bölümüne hoş geldiniz. Konuyu en basit ve en anlaşılır hale gelebilmesi için   görsellerle desteklemem sebebiyle  diğer sayfalara nazaran  biraz daha uzun bir blogla karşınızdayım. 

Şekli1

Topraksız tarım yukardaki şekilde de (Şekil 1) göreceğiniz gibi iki ana ortamda yapılabilir. 

• Su Kültürü
• Katı Ortam Kültürü

SU KÜLTÜRÜ

Bu yöntem besin çözeltisinin uygulanışına göre kategorize edilir. Bitki köklerinin  suya  ve bu suya ilave edilen besin çözeltilerine(*)  teması gerekmektedir. Bu temas üç farklı teknikle yapılır.

• Durgun Su Kültürü
• Akan Su Kültürü
• Aeoroponik Kültür

Bu sistemde su kalitesi çok önemli bir faktördür. İdeal su kalitesi için standart değerler mevcuttur. Bu standart değerleri ölçümleyen çeşitli teknikler ve bu işi yapan teknikerler vardır. Bir suda olması gereken maksimum ve minimum değerlere çok dikkat edilmelidir. Kaliteli suya ulaşmak maalesef çok kolay olmayabilir. Size ilginç gelecektir belki ama bu iş için en kaliteli suyun yağmur suyu olduğu söylenir. Hobi amaçlı yapılacak uygulamar için yağmur suyu biriktirme teknikleriyle birikim yapılıp kullanılabilir ancak ticari amaçla yapılacak yetiştiricilikte seçilecek yerin  kaliteli ve suya ulaşımının olması oldukça önemli.

Durgun Su Kültürü

Katı bir ortam  olmadan bitki köklerinin  özel hazırlanan besin çözeltileri içinde geliştirilmesi tekniğidir. 19.y.y başlarında besin elementlerinin netleşmesiyle bu teknik uygulanmaya başlamıştır. Topraksız tarım üretim şekilleri arasında nispeten hem ucuz hem de basit bir yöntemdir. 

Bu sisteme uygun kök sistemi olan bitki seçimi önemlidir.En önemli dikkat edilmesi gereken durum yosunlanmaya engel olmaktır.  Durgun su kültürü de kendi içinde ikiye ayrılır.(Şekil 2)

• Havalandırmasız Durgun Su Kültürü: Çok kullanılan bir sistem değildir.Dezavantajları mevcuttur.
• Havalandırılmalı Durgun Su Kültürü:  Bir havalanma  pompası sisteme dahil edilerek kullanılır. 

İster havalandırmalı olsun ister havalandırmasız duran su kültürü olsun, 15 cm lik derinlikte olan, ışık geçirmeyen bir havuz ya da bir tank gibi benzeri taşıyıcılara ihtiyaç vardır. Taşıyıcı kabın üzerine hem ışık geçirmeyecek hem de bitkileri ayakta tutacak malzemeler gerekir. En çok tercih edilen  malzeme starfor oluyor. Kaliteli su ve doğru hazırlanmış besin çözeltisi olmazsa olmaz diğer malzemelerdir.

En Çok Ne Yetiştirilir

Bu sistemde en çok marul ve yeşillikler yetişir. 

Şekil 2

Akan Su Kültürü

Durgun su kültürünün en zorlu kısmı yosunlanmayı önlemeye çalışmaktır. Akan su kültürü durgun su kültüründeki yaratma olasılığı olan olumsuz şartlarına karşılık daha avantajlı olabiliyor. 

Akan su kültürü sisteminide kendi içinde 2 bölüme ayırabiliriz.

• Besleyici Film  Tekniği -NFT(**)
• Derin Akan Su Kültürü 

NFT  sistemde yeteri kadar su ve besin maddesi ve yeterli düzeyde hava ile bitkilerin köklerine besin çözeltisini ince tabakalar halinde dolaştırlması tekniğidir. Kısacası 1-2mm derinliğindeki  ortamlarda bitikinin köklerine besini çözeltisini akıtma  prensibine dayalı bu sistem.

Bu sistemi kurabilmek  gerçekten bilinçli bir danışmanlık gerektirir. Sistemin avantajlarından yararlanmak adına doğru malzeme ve teknisyenlerle çalışmak çok değerli. (Şekil 3)

En Çok Ne Yetiştirilir

Bu sistemde en çok marul ve yeşillikler yetişir. 

Şekil 3

Derin Akan Su Kültürü olarak bu teknik yukarıda bahsettiğimiz havalandırmalı su kültüründeki prensibine beziyor. Bu sistem Japon Hidroponist Shigeo tarafından geliştirilmiş. Hava kabarcıklarıyla zenginleştirilmiş besin çözletisini bitkilere vermek şartıyla uygulanıyor. Oldukça maliyetli ve teknik kurulumu yapabilecek teknisyen azlığı sistemi biraz daha dezavantajlı yöne çekiyor.

En Çok Ne Yetiştirilir

Bu sistemde en çok marul ve yeşillikler yetişir. 

Aeroponik Su Kültürü

Kısaca "sisleme yöntemi "olarak tanımlayabilirim. Besin çözeltisinin aralıklı veya aralıksız (bitkinin ihtiyaçlarına göre ) sis şeklinde verilme şeklidir. 

Şekil 4

Bu sistemi ışık geçirmeyen bir havuz , besin çözeltisinin koyulduğu tank ve sisleme düzeni ile kurulabilir.  Sistem bilgisayar programıyla hayata geçirildiğinden maliyeti yüksek olabiliyor. 

Ticari amaçlı yetiştiricilik için çok da tercih edilmiyor. (Şekil 4)

En Çok Ne Yetiştirilir

Bu sistemde en çok marul ve yeşillikler yetişir. 

KATI ORTAM KÜLTÜRÜ

Katı ortam kültüründe Şekil 1 deki tabloda gördüğünüz gibi organik veya inorganik ortamların içinde bitki yetiştirme tekniğidir. Katı ortam maddelerinin 4 ortak temel özelliği olmalı. Hangi madde kullanılırsa kullanılsın bu 4 özelliği kapsaması gerekiyor. Bu maddelerin toprağın görevine benzer nitelikte olması beklenir. 

Söz konusu konulacak maddenin (ortamın) özellikleri aşağıdaki gibidir. 

• Gözenekli olması
• Havalanabiliyor olması.
• Yarayışlı bir su tutma kapasitesinin olması.(***) (Tarlalarda su tutma kapasitesi özelliği çok önemlidir. Bu özelliği taklit etmesi beklenir)
• Ağırlığı ve kapladığı yer.

Katı ortamda yetiştirme  4 farklı teknikle yapılır. 

• Kum ve çakılda yetiştiricilik
• Yatak kültürü ile yetiştiricilik
• Torba kültürü ile yetiştiricilik
• Saksıda yetiştiricilik 

Kum ve Çakılda Yetiştiricilik

Kumun bol olduğu bölgelerde yapılır. Besin çözeltisi damlama suyla yapılır. 

En Çok Ne Yetiştirilir

Süs bitkisi yetiştiriciliğinde  kullanılır.

Yatak Kültürü İle Yetiştiricilik

Tekne veya kanal kültürüde denir. Tekneler beton, tahta vb meteryallerden oluşur. Sera içinde yapılacaksa sera tabanı eğimi önemlidir.Damlama sulama yöntemiyle besin çözeltisi verilir.

Hindistan cevizi torfu, perlit, talaş ortamında yetiştiricilik yapılır.

Şekil 5

Torba Kültürü İle Yetiştiricilik

İki farklı yöntemle yapılır. Yatay ve dikey şekillerde. Bir veya birkaç katı ortamla karıştırılarak yapılr. 

Yatay Torbalar: UV dayanıklı dışı beyaz içi siyah malzemeden oluşan torbalara konan organik veya inorganik birden fazla maddeyi  (katı ortamları) karıştırırak yapılır. Bitkileri dikmeden önce ortam damlama sulama sitemiyle besin çözeltisi ile doyurulur. Torbaların üst tarafına açılan deliklerden viyollerde(****) yetiştirilmiş bitki fideler yerleştirilir. (Şekil 6)

Dikey Torbalar: Aslında bu yöntemin yatay torba yetiştirciliğinden teknik olarak bir farkı yok. Ancak torbaların taşıyıcı sistemini çok iyi kurmak gerekir. Bu tekniğin daha ileri hali dikey tarım materyalleri oluşmuştur (Şekil 7). Özellikle son dönemde ülkemizde hobi amaçlı yapılan uygulamalarda bu sistem çok tercih ediliyor. Yurt dışında ise bu yöntemi ticari anlamda da sisteme dahil etmişler.

  En Çok Ne Yetiştirilir

Domates , biber ve süs bitkileri yetişir.                                                                                             

Şekil 6

Şekil 7 

Saksıda Yetiştiricilik

Yetiştirilimek istenen bitkiye göre serayı uygun hale getirmek gerekecektir. Sera tabanında , masalarda ya da basamaklı raflı sistemlerde  yeyiştiricilik yapılıyor. Tercih edeceğiniz yönteme göre saksılar yerleştirilir. Üç  sistemin de avantajları ve dezavantajları var. Bu yöntemle kullanılacak saksılar beslenme çözeltisinin dranajına yani fazla kısmını atabilecek düzene uygun olması gerekir. Yine diğer teknikler benzeri damlama sulama sistemiyle ya da kılcal borularla  besin çözeltisi verilir.

 Ağaç kabuğu ,torf,perlit, talaş gibi organik ve inorganik maddeler katı ortam olarak kullanılır. (Şekil 9)

En Çok Ne Yetiştirilir.

Bu ortamda en çok çiçek ve çilek yetiştirilir. 

Şekil 8

Şekil 9

Önemli Not; Öğrencilik yıllarında ve zaman içinde   edindiğim bilgilerden özümsediğim ve günlük hayatımıza uyarlanabilecek olanları sizlere kendi cümlelerimle aktarıyorum.  İzinsiz kopyalanamaz.

Bu blogda kullanılan fotoğraflar üyesi olduğum tasarı platformundan yasal olarak alınıp sayfaya adapte edilmiştir. Ayrıca tüm görselleri yine aynı platform üzerinden kendim tasarladım .

(*)    Besin çözeltisi: Besin maddelerinin bitkinin ihtiyaç duyduğu oranda ve miktarda içeren çözeltidir.

(**)   NFT : Besleyici Film Tekniği . Besin çözeltisin yüzeysel su akışında bir oluk içinde köklere ulaştıran sistem .

(***)  Su tutma kapasitesinin:Drenajı iyi olan toprağın ya da toprak yerine geçen ortamın tutabileceği en fazla su miktarı

(****) Viyol: Fide yetiştirme kabı