Bitkiler de Aşılanır

 

Bitkilerdeki aşılama bitki biliminde birleştirme sanatı olarak adlandırılır. Size ilginç geldi mi? Ben ilk öğrendiğimde" nasıl yani "diye düşündüm. İki bitki parçasını tek bir bitki oluşturacak şekilde bir araya getirip tek bir bitkiymiş gibi büyümeyi sağlama işlemine aşılama denir bitkiler dünyasında. 

Bu kısa basit tanımlamadan sonra sizi geçmişte okuduğunuz fen derslerine götürmek istiyorum. Hatırlar mısınız öğretmenlerimiz iki tip üreme şeklinden bahsederlerdi. Eşeyli üreme ve eşeysiz üreme yöntemleri vardı. Eşeyli üreme tohum kaynaklıdır. Yani bir döllenme olmak zorundadır. Eşeysiz üreme ise çok daha farklı bir yöntemdir. Kök, sürgün , gövde gibi bölümler bitkinin organları olarak tanımlanır. İşte bu bölümlerin başka bir bitkinin bölümleriyle kaynaştırma yönetimi de eşeysiz üreme denir. Bilim insanları bitkiler alemindeki bu yönteme vegetatif çoğaltma yöntemi olarak adlandırmışlardır. 

Eşeysiz üretim ya da  vegetatif üretim de ise  çelikle çoğaltım, aşı ile çoğaltım, daldırma ile çoğaltım, ayırma ile çoğaltım , doku kültürüyle çoğaltım  vb. yöntemler kullanılır.

Bahsettiğim yöntemlerden de anlaşılacağı gibi bitkilerdeki aşılama tabiri aslında bir bitkinin üretilmesi şeklidir. Sanat olarak da söylenmesinin sebebi çok ince ve doğru yöntemlerle mekanik değil de insan eliyle yapılıyor olmasıdır. Ayrıca eşleştirmenin doğru bitkiler arasında doğru organlarla yapılması “özellikli” bilgi ve tecrübe gerektiren bir durumdur. 

Özel değer taşıyan bitkiler eşeysiz üreme yöntemleriyle çoğaltırlar. Bu blogda da halk arasında en çok bilinen veya merak edilen aşılama yönteminden bahsettim. 

Botanik dünyasında aşı ölmek üzere olan bir bitkinin yeniden kazanılması amacıyla yapılır.  İki tabir kullanılır ; anaç ve kalem(çeşit).

Anaç, kökü toprakta olan ve üzerine aşı yapılan bitki , kalem ise üzerine anacın üzerine aşılanan bitki parçasıdır. 

Birçok aşılama tekniği var . Tek bir bakışta anlaşılması için  tablo 1 i hazırladım. Yine en çok tercih edilen aşılama yöntemini aşağıda hem yazılı hem de tablo 2 de görsel olarak paylaştım. 

Tablo 1

En çok bilinen kalem aşılarında kalem dediğimiz parçanın ucu ok ucu şeklinde kesilir. Anaç üzerine de bir yara izi gibi ok ucuna uyumlu olacak şekilde küçük kesi yapılır. Anaç ve kalem ok ve kesi yerlerinden üst üste gelecek şeklide getirilerek aşı bağı veya bir tülbentle iyice sarılır ve aşı macunu ile bu elle oluşturulan bölüm sıkı sıkıya bağlanır. Aşının tutması için sık sık bu bölümü ve bitkiyi nemlendirin. 

 

 Önemli Noktalar

• Kalem ve anaç arasında açıklık  kalmaması gerek
• Kalem ve anaç tür ve çeşit olarak birbirleriyle uyumlu olmalı. İki türün veya çeşidin uyumlu olup olmadığını bir botanikçiden yardım alarak veya çeşitli kaynaklardan yararlanarak öğrenebilirsiniz.
• Aşılama işlemini yapacağınız aletler kesinlikle hijyenik olmalı.

Tablo 2

Önemli Not; Öğrencilik yıllarında ve zaman içinde   edindiğim bilgilerden özümsediğim ve günlük hayatımıza uyarlanabilecek olanları sizlere kendi cümlelerimle aktarıyorum.  İzinsiz kopyalanamaz.

Tüm tablolar tarafımdan  hazırlanmıştır. İzinsiz kopyalanamaz.