Bitkiler Aleminde Kayısı Hangi Aileden Geliyor?

Tarım eğitimine ilk başladığım yıl  inanılmaz şaşırdığım bilgiler öğrendim. Botanik sınıflandırma bilimi  en ilgimi çeken konulardan olmuştur. 

Bazı bitkiler meyve olarak bilinirken bazı bitkiler bazı ülkelerde sebze olarak tüketilir.(https://3btarim.blogspot.com/2024/09/domates-meyve-mi-sebze-mi.html) Örneğin patates bazı ülkelerde tarla bitkisiyken birçok ülkede bahçe bitkisi olarak kabul edilir. Bu durumu belli kurallara dayandırabilmek için  bilim insanları bir  sistem geliştirilmiş ve  bu bilim dalına "sistematik botanik" adı verilmiş.  Botanik sınıflandırmayı yaparken bilim insanları sınıflandırma biliminden yani  "taksonomiden" (*) faydalanmışlar.  Bu sistemde belli özelliklere sahip bitkiler bir düzen içinde sıralanmış ve isimlendirilmiş. Düzen hiyerarşik olarak uygulanmış. Hiyerarşik sıralamada da temel kategori "tür" (**) olarak belirlenmiş. Bunun sebebinin ise,  türlerin  bulundukları yerlerde bir popülasyon(***) oluşturması belirtilmiş. 

 

Organizmalar da sınıflandırılmış.  Tür ve organizma sınıflandırılmasının sonunda bir hiyerarşik kategori ortaya çıkmış. 

Taksonomi Tablosu 

Yukarda sizin için yaptığım tabloyu bir örnek ile  somutlaştırmak hem şaşırtıcı hem de iyi bir fikir olur,  ne dersiniz?

Diyelim ki pazara gittiniz ve esnafa şunu söylediniz; 

- “Bitkiler  aleminin, tohumlu bitki şubesine ait, çift çenekli(****) sınıfından, gül takımının üyesi, gülgiller ailesine mensup, Prunus cinsi, Prunus armeniaca  türünden Hacıhaliloğlu çeşidi kayısınızdan yarım kilo lütfen .” 

Evet işte tükettiğimiz her sebze veya meyvenin böylesi geniş bir geçmişi var .Ülkemizin kıymetli şehirlerinden olan Malatya'nın  Hacıhaliloğlu çeşidi olan kayısının gülgiller ailesine mensup olmasına ne demeli!!!  Bu ve bunun gibi pek çok örnek var verebileceğim . Tam bir soy ağacı gibi aslında . Yeryüzünde yaşayan her canlının bir soyu vardır. Tıpkı kayısı örneğinde olduğu gibi . Yediğimiz o leziz kayısılar güllergiller genini taşımakta. 

Bir diğer  konu da bitkilerin yazım biçimi. Sıralama biliminden yola çıkarak bitkilerin önce cins sonrasında türleri yazılır. Cinsleri muhakkak büyük harfle yazılır.  Latince isim italik yazılır;

Örnek

Prunus armeniaca

(*) Taksonomi: Yunanca "taxis"(sıralama)  kelimesi ve "nomos"(yasa) kelimesinin bir araya gelmesiyle meydana gelmiştir.  

(**)Tür :Yapısal olarak birbirine benzeyen , aynı çevre koşullarında yaşayabilen , doğal koşullarda çiftleşip  yavru meydana getirebilen bireyler topluluğudur. 

(***)Popülasyon : Belli bir yerde belli bir zamanda bulup birbirleriyle çiftleşme sonucu ürüyebilen bireyler topluluğu.

(****) Çenek: Bitki tohumunun ilk çiçekleri . 

Pencere önünde büyüttüğüm domates tohumlarının tohumdan çenek haline gelme aşaması 

Önemli Not; Öğrencilik yıllarında ve zaman içinde   edindiğim bilgilerden özümsediğim ve günlük hayatımıza uyarlanabilecek olanları sizlere kendi cümlelerimle aktarıyorum.  İzinsiz kopyalanamaz.